Levensveranderende keuzes - kiezen voor wie je bent

Sommige beslissingen veranderen ons leven radicaal.

Je vaste baan opzeggen om de sprong naar het ondernemerschap te wagen. Verhuizen naar een land waar je niemand kent. Uitspreken dat je andere verlangens hebt dan de route die voor je was uitgestippeld. Het zijn keuzes die niet alleen je omstandigheden veranderen, maar ook iets fundamenteels raken: wie je bent, of wilt zijn.

Toch behandelen we deze keuzes in ons denken vaak alsof het gewone afwegingen zijn. Alsof we met genoeg lijstjes, argumenten en advies wel ‘de juiste keuze’ kunnen en zullen maken. Psychologen Hechtlinger en collega's (2024) onderzochten dit type keuze en introduceerden het begrip transformative life decisions.

Hun boodschap: dit zijn géén gewone afwegingen. Ze vragen om een ander soort denken en voelen. Volgens hun model herken je zulke keuzes aan vijf kenmerken:

1. Tegenstrijdige signalen: je hoofd, hart en omgeving geven vaak verschillende boodschappen af, waardoor er geen eenduidig kompas lijkt te zijn.

→ Beslissen voelt dan alsof je een innerlijke strijd moet beslechten zonder duidelijke winnaar.

2. Identiteitsverandering: De beslissing raakt direct aan je zelfbeeld, waarden of toekomstvisie.

→ Niet alleen je situatie verandert, maar ook hoe je jezelf (en anderen jou) ziet.

3. Onzekerheid over de ervaring zelf: Je weet rationeel wat de keuze inhoudt, maar kunt je nauwelijks voorstellen hoe het écht zal voelen om erin te leven.

→ Je beslist voor een toekomstige versie van jezelf, zonder toegang tot die beleving.

4. De keuze is moeilijk omkeerbaar: De keuze brengt structurele of relationele gevolgen met zich mee die niet eenvoudig terug te draaien zijn.

→ Zelfs als je formeel kunt terugkeren, is de wereld waarin je dat doet inmiddels veranderd, inclusief jijzelf.

5. Risico en onzekerheid: De uitkomst van de keuze is deels buiten je controle en kan zowel groei als verlies betekenen.

→ Je kiest met incomplete informatie, wetende dat je nooit zeker weet of het goed uitpakt.

Wat dit onderzoek verder interessant maakt, is dat het niet alleen kijkt wat zulke keuzes lastig maakt, maar ook hoe we ermee omgaan. En dat is herkenbaar: voor onszelf kiezen we vaak iets intuïtiefs ("ik zie wel waar ik uitkom"), terwijl we voor anderen uitgebreid afwegen, analyseren en adviseren. Het lijkt makkelijker te zijn om het overzicht te houden als je er zelf niet middenin zit.

Bij Fuse geloven we dat transformatieve keuzes vragen om méér dan alleen ratio. Ze vragen om moed, verbeelding en verbinding. Met jezelf én met je waarden. De vraag is dan ook niet altijd “Wat moet ik doen?”, maar eerder: “Wie wil ik zijn, en welke keuze hoort daarbij?”

Welke keuze schuif jij al een tijdje voor je uit, en wat als juist die stap je dichter brengt bij wie je in wezen bent?

Hechtlinger, S., Schulze, C., Leuker, C., & Hertwig, R. (2024). The psychology of life's most important decisions. American Psychologist. Advance online publication. https://doi.org/10.1037/amp0001439